Thông điệp gửi những người trẻ loay hoay đi tìm lời đáp cho câu hỏi “Tôi là ai?”
Có bao giờ bạn thức dậy và tự hỏi: “Mình là ai? Mình sinh ra để làm gì?” Khi lạc lõng và mất kết nối với chính mình, hành trình quay về bên trong bắt đầu từ việc buông bỏ những giới hạn vô hình, chấp nhận bản thân và học cách yêu thương đúng nghĩa.
“Tôi là ai?” – Câu hỏi khiến bạn thức tỉnh và có thể… hoang mang về cuộc đời
Có câu nói, “nếu bạn sinh ra là cá, việc của bạn là bơi; nếu bạn là chiếc lá, việc của bạn là xanh”. Rất đơn giản đúng không nào! Nhưng có rất nhiều người trẻ hiện nay đang dần mất kết nối với bản thân. Họ không biết thế mạnh của mình là gì, không biết mình muốn gì, cuộc đời mình sẽ đi về đâu. Rồi họ loay hoay với cuộc đời mình, nhảy việc hết từ công ty này đến công ty khác, để đi tìm đáp án cho câu hỏi rằng: “Tôi là ai? Tôi sinh ra trên đời để làm gì?”.
Thời điểm đó là lúc chúng ta cảm thấy vô cùng lạc lõng, trống rỗng ở bên trong tâm trí. Nhưng cũng nhờ sức nóng của câu hỏi này khiến người trẻ buộc phải “bung” ra, trải nghiệm cuộc đời ở nhiều góc độ, nhiều cung bậc hơn để đi tìm câu trả lời. Và đó cũng là cơ hội để bạn phát triển bản thân, trở thành phiên bản tốt đẹp hơn của chính mình.
Nhưng có một sự thật rằng trong thời thơ ấu, nhiều người thường xuyên nghe rằng: “Con không làm được đâu, bớt mơ mộng đi, hạ cánh xuống đất đi, hay như con kém thông minh, con không bằng anh chị con, hoặc bạn này bạn kia ở lớp” – Ai đó đã buông lời phán xét, vùi dập ước mơ của bạn? Bạn dần tin vào những điều đó, tự ám thị chính mình rằng: “Tôi không đủ tốt, không đủ giỏi, không đủ đẹp, không xứng đáng…”.
Và theo chuyên gia tâm lý Trần Thủy Tiên (Trung tâm Tâm lý và Phát triển Con người NHC Việt Nam, chi nhánh Quan Hoa), đó chính là giây phút đầu tiên bạn ngắt kết nối với chính mình, không còn dám ước mơ và hành động nữa. Xiềng xích của những niềm tin giới hạn bắt đầu “giam cầm” tâm trí của bạn, khiến bạn mãi loay hoay trong những mơ hồ về bản thân, không biết “yêu bản thân” đúng cách để làm chủ cuộc đời của mình.
Yêu bản thân thực sự là gì?
Hãy hình dung nhé, có những ngày bạn thức dậy, soi gương và chỉ thấy trong đó một người mệt mỏi, nhạt nhòa, chẳng còn chút hào hứng nào với cuộc sống. Bạn tự hỏi: “Mình đã làm sai điều gì?”, rồi lại lướt mạng, nhìn người khác thành công, vui vẻ, tự tin và tự nhủ – “Giá mà mình được như họ.”
Cứ như vậy, bạn dần đánh mất niềm tin vào chính mình. Có thể, không phải vì cuộc đời quá khắc nghiệt mà vì bên trong tâm trí của bạn là một cuộc đối thoại không ngừng mang tính chất phán xét và so sánh.
Từ đó, bạn bắt đầu đi tìm “yêu bản thân” như một liều thuốc chữa. Bạn mua sắm, du lịch, nói những lời tích cực trước gương. Thế nhưng, chẳng hiểu sao lòng vẫn thấy trống rỗng. Bởi có lẽ, yêu bản thân không phải là làm cho mình vui mà là học cách làm bạn với chính mình – với cả phần sáng lẫn phần tối, với cả những khoảnh khắc yếu đuối, vụng về. Đó là một hành trình thần kinh và cảm xúc, nơi ta học cách lắng nghe, vỗ về, và đối xử với bản thân bằng lòng tử tế, như một người tri kỷ thực sự.
Chuyên gia tâm lý Trần Thủy Tiên chia sẻ rằng: “Nếu như một ai đó nói rằng họ đang chán đời. Sự thật là không phải họ chán đời đâu. Mà là họ đang chán ghét chính mình hoặc những thứ thuộc về mình. Bởi vì thế giới bên trong phản chiếu ra thế giới bên ngoài. Những ai đang yêu đời, đó chính là những người biết yêu thương mình.”
4 khía cạnh quan trọng của trạng thái yêu bản thân
Thật vậy, khi là “Bạn tốt” của chính mình, bạn đối xử với mình như một người tri kỷ, rất công bằng, tử tế, bao dung, yêu thương và giàu lòng vị tha ngay cả khi ta không hoàn hảo.
Chuyên gia Thủy Tiên chỉ ra 4 khía cạnh quan trọng của trạng thái yêu bản thân như sau:
1. Khả năng chấp nhận bản thân
Trong tâm lý học, khái niệm tự chấp nhận (self-acceptance) là khả năng thừa nhận và chấp nhận tất cả các khía cạnh của bản thân – bao gồm điểm mạnh, điểm yếu, cảm xúc, và quá khứ – mà không phán xét hay cố gắng thay đổi chúng.
Với góc nhìn cá nhân, chuyên gia Thủy Tiên cắt nghĩa việc chấp nhận bản thân rằng: “Là khi bạn có thể nhìn vào trong gương và chấp nhận tất cả những gì thuộc về mình, không còn phán xét hay muốn thay đổi những khiếm khuyết về bản thân mình nữa. Là khi bạn biết vỗ về những góc tối và tự hào về những phần sáng bên trong nội tâm của mình.”
Thực hành nhỏ dựa trên kiến thức khoa học:
- Mindfulness (Chánh niệm): Quan sát cảm xúc, suy nghĩ mà không phán xét.
- Các bài tập lòng trắc ẩn với bản thân: Khi gặp thất bại, tự nói những câu như “Mình đã cố gắng hết sức” thay vì tự trách.
- Viết nhật ký tự chấp nhận: Liệt kê những khuyết điểm và điểm mạnh, sau đó viết thêm câu nhận diện giá trị của bản thân ở từng khía cạnh.
2. Giao tiếp tích cực với bản thân
Giao tiếp với bản thân là gì? Giao tiếp với bản thân (Self-talk) là quá trình mà một cá nhân nói chuyện, thậm chí âm thầm, với chính mình để điều chỉnh cảm xúc, hành vi, và nhận thức. Đây là một phần quan trọng trong tâm lý nhận thức (Cognitive Psychology) và tâm lý học tích cực (Positive Psychology).
- Giao tiếp tiêu cực với bản thân (Negative self-talk) thường dẫn đến lo âu, trầm cảm, và giảm động lực.
- Giao tiếp tích cực với bản thân (Positive self-talk) là khi lời nói nội tâm của bạn mang tính khích lệ, hỗ trợ, và giúp điều chỉnh cảm xúc thay vì tự chỉ trích.
Khi đủ tình yêu thương bản thân, bạn động viên mình khi thất bại và ghi nhận bản thân với những bước tiến nhỏ. Bạn hào phóng lời ngợi khen và thành tâm chúc mừng cho chính mình. Bạn không còn so sánh mình với người khác mà bạn lấy mình làm trọng tâm, chỉ tập trung vào hành trình hoàn thiện của chính bản thân mình mà thôi.
3. Đặt ra giới hạn lành mạnh
Có bao giờ bạn nhận lời giúp đồng nghiệp hoàn thành công việc mặc dù mình đang căng thẳng và thiếu thời gian, chỉ vì sợ làm họ thất vọng?
Có bao giờ bạn rất mệt mỏi, cần nghỉ ngơi nhưng vẫn tham gia tất cả các buổi gặp gỡ, nhắn tin, gọi điện theo yêu cầu của bạn bè hay gia đình vì sợ có lỗi nếu từ chối?
Có bao giờ ai đó bình luận tiêu cực hoặc chỉ trích bạn nhưng bạn chấp nhận, cố gắng làm hài lòng họ, dẫn đến tự hạ thấp bản thân?
Hãy biết tự đặt ra những ranh giới để bảo vệ bản thân mình. Cho phép mình được nghỉ ngơi đúng nghĩa mà không cảm thấy tội lỗi, áy náy với một ai đó. Bạn chăm sóc bản thân mình như một điều quý giá, từ sức khỏe Thân – Tâm – Trí, bạn ôm ấp vỗ về trạng thái cảm xúc của mình. Bạn tôn trọng mình, và bởi vậy người khác cũng tôn trọng bạn.
4. Có ước mơ và mục đích sống
Yêu bản thân là khi bạn cảm thấy mình xứng đáng với những điều tốt đẹp. Bạn dám ước mơ để trở thành người có giá trị, dám dấn thân và cống hiến.
Chuyên gia Thủy Tiên mách nhỏ với bạn rằng: “Thay vì nói “Tôi cũng bình thường thôi, chẳng có gì nổi trội” để rồi không làm gì cả, thì bạn lao vào học tập phát triển không ngừng và quyết liệt. Ngay cả khi thất bại thì bạn cũng đứng lên, rút ra bài học và tiến về phía trước. Vì bạn biết, một ngày nào đó bạn sẽ đứng ở nơi rực rỡ mà bạn muốn đến. Những xích mích nhỏ nhặt trong cuộc sống sẽ không làm bạn dính mắc và mắc kẹt quá lâu.”
Khi bạn đang cảm thấy chán ghét chính mình, bạn không dễ để viết ra những điểm mạnh mà bạn tự hào về bạn thân. Hàng ngày, hàng giờ bạn chìm đắm trong những lời tự phán xét và chỉ trích bản thân. Bạn lúc nào cũng thấy mình bé nhỏ và tự hành hạ, đánh đập chính mình.
Lúc này, điều bạn rất cần được giải phóng ra khỏi căn phòng tăm tối đó có năng lực yêu lại chính mình. Điểm xuất phát và đích đến đều là trạng thái bạn đón nhận rằng mình xứng đáng với những điều tốt đẹp hơn.
Chiếc “bẫy” tinh vi của việc yêu bản thân không đúng cách
Trong hành trình học cách yêu bản thân, không ít người tưởng rằng mình đang yêu thương chính mình, nhưng thực ra là đang chạy theo cảm giác được khen ngợi, được chú ý, hoặc cố gắng chứng minh bản thân.
Có người gọi đó là sự “tự tin” để đánh tráo trạng thái tự cao – một thái cực khiến ta càng xa rời chính mình hơn. Và từ đó, nhiều người nghĩ rằng ám ảnh về thất bại mới là chiến lược đúng đắn, là bàn đạp thúc đẩy bản thân để thành công hơn.
Chuyên gia Thủy Tiên từng đồng hành với một khách hàng tuổi teen, em luôn tự nhắc mình nhớ về những lần thất bại, bị điểm kém, bị trách phạt để lấy đó làm động lực. Em dặn mình không được phép tự cao, không được phép ngủ quên trên chiến thắng. Và khi dành được bất cứ thành tích nào trong cuộc sống thì em ấy cũng thấy bình thường, không hề ghi nhận hay chúc mừng chính mình.
Bạn có thấy điều đó công bằng với những nỗ lực, cố gắng của bản thân và giúp bạn phát triển không? Chắc chắn là không rồi!
Khi càng tập trung vào những kí ức thất bại, chúng ta lại càng cảm thấy tồi tệ, mất phương hướng. Vì cơ thể và tâm trí chúng ta là một, vậy nên việc tập trung nghĩ về thất bại, cảm xúc buồn bã, sợ hãi, hổ thẹn, nhục nhã sẽ làm gia tăng, phóng thích ra các hormone gây căng thẳng stress. Và thay vì hiện diện ở phiên bản tốt nhất, thì bạn lại tim đập chân run, mồ hôi vã ra như tắm, giọng nói run rẩy hồi hộp… Bạn đánh mất thành công rực rỡ nhất mà tiềm năng trong bạn có thể đạt được.
Hãy nhớ rằng, bạn chỉ tự cao khi đi so sánh mình với người khác và bạn cần có những đối tượng thua kém hơn vun đắp cái tôi của mình: “Tôi cảm thấy đầy kiêu hãnh vì tôi xuất sắc hơn họ.” Còn tự tin lành mạnh giúp bạn hiểu rằng mình là trung tâm của chính cuộc đời mình. Bạn đo lường sự tiến bộ mỗi ngày để hiểu rằng hôm nay tôi tốt hơn chính mình của hôm qua.
Thế nên, nếu chúng ta biết ghi nhận mình và tập trung neo những cảm xúc tích cực khi mình đạt được những thành quả nhỏ, cơ thể của bạn sẽ tiết hormone tích cực (dopamine) tạo sự hứng khởi, phấn chấn. Bạn có thể liên tưởng tới cách các cầu thủ bóng đá đẳng cấp ăn mừng khi ghi bàn thắng. Đó chính là cách họ kích hoạt dopamine và sự hăng máu để nạp tiếp nhiên liệu cho chính mình và rồi họ lại tiếp tục lao lên ghi nhiều bàn thắng hơn.
Bạn vẫn luôn là một “mặt trời”, chỉ là tạm thời bị “mây che phủ”
Hành trình yêu bản thân, tìm lại chính mình không bắt đầu từ việc đọc thêm một cuốn sách hay nghe thêm một bài nói truyền cảm hứng nào đó. Nó bắt đầu từ một quyết định nhỏ nhưng dũng cảm: buông bỏ những niềm tin giới hạn đã kìm hãm bạn bấy lâu.
Hãy cho phép bản thân bước ra khỏi khu rừng tăm tối của những suy nghĩ tiêu cực: “Tôi không đủ giỏi”, “Tôi không xứng đáng”, “Tôi không thể”… Mỗi bước đi, dù chậm, đều đang đưa bạn đến gần hơn với ánh sáng bên trong. Và ở cuối con đường ấy, bạn sẽ nhận ra: Bạn chưa bao giờ mất đi giá trị của mình. Bạn vẫn luôn là một mặt trời, chỉ là tạm thời bị mây che phủ.
Nếu trên hành trình ấy, bạn thấy mình còn lạc hướng, hãy cho phép mình được tìm đến sự hỗ trợ. Đôi khi, một người đồng hành hiểu biết sẽ giúp bạn soi sáng lối đi, để bạn không mãi mắc kẹt trong những vòng lặp của phán xét và so sánh.
Trung tâm Tâm lý và Phát triển Con người NHC Việt Nam luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình khám phá bản thân, chữa lành và kết nối lại với chính mình, để bạn có thể sống một cuộc đời trọn vẹn, bình an và tỏa sáng đúng như vốn dĩ bạn sinh ra để như thế.
Cảm ơn bạn đã ở đây, lắng nghe và dũng cảm chọn hành trình quay về bên trong.
Bạn cần có sự hỗ trợ của Chuyên gia Tâm lý, vui lòng liên hệ Hotline: 0965898008 hoặc đặt ngay lịch hẹn với Chuyên gia tại đây.
Xem thêm chia sẻ của chuyên gia tâm lý Trần Thủy Tiên về “Yêu bản thân thực sự là gì?”
Có thể bạn quan tâm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!